Jak pomóc dziecku polubić samodzielne czytanie?

Nauka samodzielnego czytania to element edukacji wczesnoszkolne fot. FamVeld / Shutterstock

Nauka samodzielnego czytania to element edukacji wczesnoszkolnej. Ale troskliwym rodzicom zależy nie tylko na tym, by dziecko nauczyło się składać litery w słowa. Rzecz także w tym, by młody czytelnik chętnie sięgał po książki i znajdował w samodzielnym czytaniu przyjemność. Jak zachęcić dziecko do czytania?

Samodzielne czytanie jest złożoną umiejętnością. Od momentu, gdy dziecko zaczyna poznawać litery, do chwili, gdy nabiera nawyku sięgania po książkę (np. przed snem albo po szkole) trzeba się wiele nauczyć. Ta nauka powinna być przyjemnością, bo tylko wtedy młody czytelnik będzie z własnej woli domagać się nowych lektur, poszerzać swoją wiedzę i zasób słów.

Wielu rodziców obawia się, że w czasach internetu, komórek i komputerów nie zdołają zachęcić swojego dziecka do czytania. Czas spędzany przed ekranem wydaje się dla dzieci bardziej atrakcyjny. Ale rozrywka w świecie online i książki to dwie zupełnie różne rzeczy, a przyjemności płynącej z czytania nie da się porównać z niczym. Trzeba tylko konsekwentnie i rozważnie wprowadzać dziecko w świat lektur, a także pokazać mu, jak je dobierać.

  1. Pokaż jak przyjemnie jest czytać

    Dzieci, które wyrastają na wytrawnych czytelników, zwykle od wczesnego dzieciństwa otoczone są książkami. Najpierw takimi do zabawy i oglądania, potem do głośnego czytania przez rodziców, a wreszcie pierwszymi książkami do nauki samodzielnego czytania, takimi jak pozycje z Poziomu 1 w serii Czytam sobie, które można wprowadzać już pięciolatkom. Oczywiście w tym wieku dziecko dopiero zaczyna przygodę z poznawaniem liter, głoskowaniem i czytaniem pierwszych prostych, krótkich tekstów, bez „trudnych” liter (dwuznaków, polskich liter ze znakami diakrytycznymi). Dlatego nadal warto także czytać dziecku na głos. Wspólne czytanie powinno kojarzyć się z chwilami bezpieczeństwa, bliskości i przyjemności. Takie pozytywne skojarzenia pomagają w budowaniu miłości do książek.

  2. Podsuwaj dobre książki

    Bardzo ważny jest odpowiedni dobór lektur. Na rynku dużo jest publikacji przeznaczonych dla dzieci, ale tylko część z nich ma prawdziwe walory literackie. W serii Czytam sobie znajdziemy książki najlepszych polskich autorów, ilustrowane przez wspaniałych artystów i sprawdzone przez metodyków nauczania. Duży wybór tytułów sprawia, że każdy czytelnik znajdzie dla siebie coś interesującego. Warto pójść za ciekawością dziecka i pozwolić mu wybrać z bogatej oferty książki, które odpowiadają jego zainteresowaniom.

  3. Stopniowo zwiększaj wyzwania

    Dla początkującego czytelnika składanie liter w słowa, a słów w zdania jest dużym wysiłkiem. Dlatego na początek przygody z literaturą warto wybrać książki wartościowe, ciekawe i atrakcyjne wizualnie, ale napisane w najprostszy sposób. W serii Czytam sobie lektury podzielono według stopnia trudności. Poziom 1 to historie liczące nie więcej niż 200 słów, oparte na 23 podstawowych głoskach, z dużą czcionką i szatą graficzną ułatwiającą czytanie z wodzeniem palcem po tekście. W ramach Poziomu 2 dziecko zaczyna uczyć się czytania dialogów i sylabizowania, a opowiadania liczą już ok. 900 znaków. Poziom 3 jest odpowiedni dla dzieci, które swobodnie czytają już wszystkie znaki i chcą nauczyć się korzystać ze słowniczka trudniejszych wyrazów. Dzięki takiemu stopniowaniu trudności dziecko może rozwijać swoje umiejętności we własnym tempie. Nie zniechęcają go zbyt trudne teksty, nie nudzą go także treści zbyt dla niego banalne. A to sprawdzona recepta na zapał do nauki: rozbudzać ciekawość, nie wymagać rzeczy niemożliwych, podążać za uczniem.

  4. Rozmawiaj o przeczytanych historiach

    Czytanie to trudna sztuka, tym bardziej więc dziecko będzie dumne z każdej samodzielnie przeczytanej historii. Warto docenić jego starania. Można np. poprosić, by syn lub córka opowiedzieli o przygodach opisanych w książce, o bohaterach baśni, o postaci, którą poznalidzięki przystępnie napisanej biografii. W serii Czytam sobie znajdują się utwory bardzo różnorodne, rozbudzające wyobraźnię, wzbogacające wiedzę, a przy tym zrozumiałe dla współczesnych czytelników. Rozmowa z dzieckiem na tematy poruszane w książkach pomaga kształtować jego wrażliwość ekologiczną (np. „Futuropolis - miasto jutra”, „Po co wieje wiatr”), wyrobić zainteresowania historyczne i naukowe (np. „Wars i Sawa”, „Lem i zagadki Kosmosu”), staje się także okazją do poruszenia ważnych tematów („Pudel na dyskotece”, „Chrapka na apkę”, „Letni koncert”) lub dobrej zabawy („Szkoła na Dobrej”).

    Dla dziecka to ważne i miłe doświadczenie, gdy może opowiedzieć rodzicowi o czymś, czego dowiedziało się z książki. Przyjemnie jest czuć się ekspertem!

  5. Ucz dbania o strefę offline

    Obecnie wiele aktywności odbywa się za pomocą internetu, ale warto pilnować, by wirtualny świat nie pochłaniał naszej uwagi całkowicie. Psychologowie radzą, by ustalić w domu porę, gdy każdego dnia wszyscy członkowie rodziny odkładają urządzenia elektroniczne i spędzają czas poza internetem. Mogą wtedy rozmawiać, jeść wspólnie posiłki, grać, bawić się lub czytać książki. Jeśli w porze odpoczynku od sieci rodzice będą sięgać po książki, dziecko będzie chciało ich naśladować. Dzięki serii Czytam sobie będzie mogło poczytać sobie samodzielnie – dokładnie tak, jak robią to dorośli.